Το σοκ είναι η μειωμένη δυνατότητα μεταφοράς οξυγόνου στον εγκέφαλο και τα βασικά όργανα.
Προκαλείται από διάφορους τραυματισμούς ή παθήσεις που έχουν αποτέλεσμα την απώλεια υγρών: αιμορραγία (απώλεια αίματος), σπασίματα (απώλεια αίματος από εσωτερική αιμορραγία), σοβαρά εγκαύματα (απώλεια νερού και πλάσματος), πολλοί εμετοί ή διάρροιες (απώλεια νερού).
Συμπτώματα:
Τα παρακάτω συμπτώματα δεν εμφανίζονται πάντα όλα μαζί,
αλλά μπορεί να συμπεριλαμβάνουν:
• αδύναμο σφυγμό
• υψηλή συχνότητα σφυγμών (πάνω από 100BPM) που μπορεί να είναι άρρυθμοι (βλέπε σελ 25)
• γενικό αίσθημα δυσφορίας, κόπωση, ζάλη, δίψα, χασμουρητό, άγχος, ανησυχία ή και επιθετικότητα
• γρήγορη και ρηχή αναπνοή
• ιδρώτας, χλωμό και ψυχρό δέρμα
Το σοκ είναι επείγουσα κατάσταση! Αν υποπτευόμαστε σοκ (λόγω των παραπάνω συμπτωμάτων σε συνδυασμό με τον τρόπο τραυματισμού) πάμε το άτομο άμεσα στο νοσοκομείο.
Συμπτώματα προχωρημένου σοκ:
• αύξηση συχνότητας σφυγμών και πτώση πίεσης
• διεσταλμένες κόρες με αργή αντίδραση σε αλλαγές φωτός
• μπέρδεμα και αλλαγές στο επίπεδο συνειδητότητας
Αντιμετώπιση:
• Το σοκ είναι θανάσιμη κατάσταση που πρέπει να αντιμετωπιστεί σε νοσοκομείο. Το πιο σημαντικό πράγμα που πρέπει να γίνει σε επίπεδο πρώτων βοηθειών είναι η άμεση μεταφορά σε δευτεροβάθμια περίθαλψη.
• Αν αυτό δεν είναι εφικτό τότε μεταφέρουμε μακρυά από τη δράση/ το πλήθος της πορείας, σε ένα ασφαλές μέρος.
• Προτεραιότητα είναι να διατηρηθούν τα ABC:
- Αντιμετωπίζουμε τους βασικούς τραυματισμούς που έχουν προκαλέσει το σοκ. Σταματάμε αιμορραγίες, σταθεροποιούμε κατάγματα, καθαρίζουμε το πρόσωπο από δακρυγόνα.
- Αν το άτομο έχει τις αισθήσεις του το βάζουμε να ξαπλώσει ανάσκελα.
Αν δεν έχει τις αισθήσεις του, το βάζουμε σε θέση ανάνηψης. - Ανάλογα με την θερμοκρασία του περιβάλλοντος, κάνουμε τις κατάλληλες κινήσεις για να διατηρήσουμε την κανονική θερμοκρασία του σώματος.
- Αποφασίζουμε αν θα δώσουμε υγρά. Άτομα που πρόκειται να μπουν άμεσα για χειρουργείο ή σε ΜΕΘ δεν πρέπει να πάρουν υγρά. Αν η μεταφορά στο νοσοκομείο πρόκειται να αργήσει ώρες και το άτομο έχει τις αισθήσεις του, μπορούμε να το προτρέψουμε να πιει λίγο νερό. Όχι πάνω από 2 γουλιές, με 10-15 λεπτά διάλειμμα κάθε φορά. Είναι σημαντικό να αποφύγουμε τον εμετό (που θα προκαλέσει περαιτέρω αφυδάτωση). Μπορούμε να προσθέσουμε λίγο αλάτι στο νερό (σε αναλογία μικρότερη από 1 μικρό κουταλάκι ανά λίτρο).